In hoeverre is je kwetsbaar opstellen een kracht? Deze tutorial helpt je bij het vinden van een antwoord.

Kijken

Lezen

Kracht en kwetsbaarheid

Kwetsbaarheid is lang beschouwd als een probleem waar je tegen moet vechten maar de laatste jaren wordt het meer en meer op een positieve manier benaderd. Dat is een goede ontwikkeling want het is bevrijdend om deze kant van het mens zijn niet weg te stoppen. Elk mens heeft ermee te maken en het is gezond om dat te erkennen. Het werd hoogtijd om hier eerlijk over te worden.

Eerlijkheid is winst maar toch is het niet eenvoudig om je kwetsbaarheid te laten zien. Als je je onzeker voelt, als je geblokkeerd raakt, wordt dat vaak als teken van zwakte geduid en niet zelden wordt daar op de een of andere manier misbruik van gemaakt. Kwetsbaarheid voelt ongemakkelijk, onhandig, onverstandig. Je ontdekt al heel vroeg in het leven dat je voor jezelf moet opkomen, want het recht van de sterkste is geen mythe.

Leren balanceren

Het is dus nodig dat we op een gezonde manier leren balanceren tussen eerlijk erkennen van en omgaan met kwetsbaarheid zonder je door je zwakte te laten verlammen maar te durven staan in je kracht. Dit is denk ik een van de belangrijkste thema’s in het christen zijn: het leren omgaan met de paradox van kracht in zwakte. Het is ook een van de lastigste thema’s want het is niet gemakkelijk een gezonde balans te vinden. Laat me een aantal facetten van deze paradox op een rijtje zetten.

Het goed hanteren van grenzen is een eerste aspect wat ik wil benoemen. We weten allemaal hoeveel mensen slachtoffer worden van grensoverschrijdend gedrag. Dat maakt het nodig dat we beseffen hoe belangrijk grenzen zijn. Enerzijds moeten we leren om niet over de grenzen van een ander te gaan. Anderzijds moeten we ook leren om onze eigen grenzen te bewaken. Grenzen hebben alles te maken met het beschermen van elkaars grondgebied: het respecteren van elkaars privacy of integriteit.

Als je je kwetsbaar voelt doordat je omgeving in die zin niet veilig is, moet je de juiste conclusie trekken. Niet jij bent dan het probleem maar de omgeving zou moeten veranderen. In een dergelijke situatie is het belangrijk dat je leert afstand te houden, jezelf niet nodeloos bloot te stellen, niet naïef de ander te vertrouwen. Dat voelt natuurlijk tegennatuurlijk maar de kunst van het nee zeggen is in dit soort context van levensbelang.

Falen is bevrijdend

Maar er zijn ook veel situaties waarin het een zegen zou zijn als we stoppen met te doen alsof we alles onder controle hebben of het allemaal voor elkaar hebben.Want hoe vaak proberen we onze kwetsbaarheid niet te maskeren en een mooier beeld van onszelf te etaleren dan reëel is. Alsof falen en onzekerheid niet helemaal bij het leven hoort. Het kan bevrijdend werken als we deze realiteit van gebrokenheid voor onszelf aanvaarden, maar ook durven delen met anderen.

Kwetsbaarheid heeft dus niet alleen met nee zeggen te maken maar ook met ja zeggen: erkennen dat je niet alles in de hand hebt, dat je beperkingen hebt, dat je nog van alles moet leren.Maar dat niet alleen wat je eigen tekorten betreft maar ook die van anderen. Dat vraagt om een positieve houding naar elkaar. In ons geloof staat centraal dat we niet oordelen, niet voortdurend kritisch elkaar de maat nemen want dat is fnuikend voor een gezond klimaat.

Bemoedigen

Maar het gaat nog een stap verder: een gezond klimaat staat of valt met bemoedigen. De vraag is hoe we zoveel veiligheid weten te creëren dat we stukjes van onszelf durven te laten zien waarover we misschien nog onzeker zijn. Zodat er ruimte ontstaat om met vallen en opstaan te ontdekken wat ieder aan potentieel heeft. Zolang ieder op safe speelt gaan we de risico’s van falen uit de weg en blijft dat potentieel verborgen. 

Als christen heb je nog met een anderen manier van kwetsbaarheid te maken. Het is niet alleen zo dat je in een proces zit waarin je nog van alles aan het leren bent, maar je ervaart daarbij ook dat je het moet hebben van Gods kracht. Je bent afhankelijk van de mate waarin God in jou doet wat je zelf niet kunt. Je hebt de Heilige Geest nodig om te groeien en te bloeien.

Dat is zowel een troost als een uitdaging. Dat je op God mag rekenen, dat je Hem mag vertrouwen zorgt voor een stevige basis, waardoor je niet gefixeerd hoeft te raken op je eigen kunnen. Tegelijkertijd houdt het ook in dat je de controle uit handen geeft en vertrouwt dat God de regie van je leven heeft. Dat is op een bepaalde manier comfortabel en oncomfortabel tegelijk. Het is relaxt maar niet zonder risico. En dus voelt dat vaak kwetsbaar.

De brieven van Paulus

Bij Paulus zie je dat heel duidelijk. Vooral in de brieven aan de gemeente in Korinthe schrijft hij erover dat hij worstelde met het feit dat hij niet voldeed aan al hun verwachtingen. Hij was niet welsprekend genoeg, hij had niet genoeg uitstraling. Ze vonden hem maar een zwakke verschijning. Maar Paulus draait dan de dingen om: hij is er niet op uit om met mooie woorden indruk te maken want het evangelie draait om de kracht van God die aan het kruis zichtbaar werd. En dat is kracht in zwakheid. 

Dat brengt me tenslotte bij een soort kwetsbaarheid waar miljoenen christenen in de vervolgde kerk wereldwijd mee te maken hebben. Ik denk dat het ons kan sterken als we ons realiseren dat het volgen van Jezus ook een prijskaartje heeft. Dat het niet alleen gaat om ons welbevinden maar dat het ook wat mag kosten. Want zodra we leren om niet weg te lopen voor moeilijkheden die verbonden zijn met het radicale karakter van discipelschap wordt ook ons karakter sterker.

De Bergrede

Veel van de bovengenoemde thema’s zie je terug in de Bergrede in Matt. 5-7 die je de grondwet van Gods Koninkrijk zou kunnen noemen. Ik vind het frappant dat die hoofdstukken beginnen met de zaligsprekingen want daarin worden allerlei situaties benoemd die te maken hebben met zwakte en moeite. Die zijn inherent verbonden aan het volgen van Jezus en juist met het oog daarop komt Jezus met de belofte van Gods zegen. 

Dat is de omgekeerde, paradoxale realiteit van Gods Koninkrijk. Jezus is ons daarin voorgegaan. Hij ging niet vechten, Hij ging niet vluchten en Hij liet zich niet verlammen. Hij wil ook ons sterken om op onze plaats in alle kwetsbaarheid in zijn kracht rechtop te staan.