Age of Anxiety – de tijdgeest in een liedje

It’s the age of doubt

And I doubt that we’ll figure it out

Is it you, or is it me?

The age of anxiety

Zo begint de nieuwste plaat van de Canadese indieband Arcade Fire, WE. Ik volg ze al sinds begin van deze eeuw en elke keer weten ze de tijdgeest treffend in woorden te vangen. Dus daarom een keer wat gedachten bij een songtekst in plaats van een column. Voor je verder leest, is het misschien handig om het nummer te luisteren. 

Geluisterd? Mooi, dan kunnen we verder. In dit tijdperk van twijfel worden zelfs vaststaande feiten en gebeurtenissen betwijfeld of ronduit ontkend. En het ironische is dat de twijfel zelf boven alle twijfel is verheven. De twijfel als dogma. Arcade Fire heeft gelijk, zo komen we er niet uit. 

Fight the fever with tv

In the age where nobody sleeps

And the pills do nothing for me

In the age of anxiety

Het kenmerk van het internet is dat het geen begin of einde heeft. Op elk moment van de dag -en nacht- kun je erin stappen. Geen wonder dat we allemaal moeite hebben met voldoende slaap. En dan is er nog de pandemie. Niet corona, maar depressie. We lopen de deuren van psychiaters en therapeuten plat, slikken massaal antidepressiva (er zitten zelfs sporen van in ons drinkwater). Sommigen knappen ervan op, toch lijkt depressie volksziekte nummer één te worden.

When I look at you, I see what you want me to see

When you look at mee, you see what I want you to see

In het tijdperk van het hyperindividualisme draait alles om een zorgvuldig gecreëerd en gecultiveerd imago. Ik profileer presenteer mezelf als het perfecte plaatje. Carl Jung, een van de grondleggers van de psychiatrie, noemt dat ons publieke persona. Maar we weten allemaal dat er nog een schaduwkant is. Daar zit alles wat we liever niet laten zien: angst, twijfel, jaloezie, lust, boosheid. Hoe groter de afstand tussen die twee, hoe groter onze innerlijke onrust. 

Gotta get this spirit out of me

This anxiety that’s inside of me

Anxiety is moeilijk te vertalen. Het is een mengeling van angst en bezorgdheid. En als die je leven gaan beheersen, lijken ze inderdaad een soort boze geest die uitgedreven moet worden. Hoe drijven we deze geest uit? Als je het Bijbelverhaal van David mag geloven, is muziek een goed medicijn. Saul werd geplaagd door een boze geest, door sommige geleerden ook uit te leggen als depressie, en hij liet David opdraven om voor hem te spelen, zodat hij rustig werd. 

Muziek als balsem voor de gewonde ziel, een metgezel die me door moeilijke tijden helpt. Muziek als de Ander, die tot ons spreekt op manieren die we zelf niet kunnen uiten. Iets wat we in ons eentje niet kunnen. Dat lijkt Win Butler van Arcade Fire ook begrepen te hebben. Halverwege maakt de plaat een draai. Het gaat van Isolatie en vervreemding naar verbinding en sluit af met het nummer WE. Van ‘I’ naar ‘we’.

Already know ‘I’

I wanna know ‘we’

Would you get off this ride with me?

Foto: Arcade Fire, ©Columbia Records 2022